„To była droga krzyżowa Polski, a pierwszą stacją był Katyń.”

​

- fragment wypowiedzi Wandy Pełczyńskiej z wywiadu z jej mężem
gen. Tadeuszem Pełczyńskiej – wywiad przeprowadził Jean François Steiner
w 1976 r.

​

Podczas I wojny światowej niesamowicie zasłużona Wanda nie mogła nie przystąpić do konspiracyjnej działalności. Do Związku Walki Zbrojnej wstępuje na przełomie 1939-40 roku i działa w Okręgu Wileńskim. W latach 1940-41 działa na rzecz Radia Wolna Europa.

​

Pisze dla tajnej prasy, zaangażowana jest w opiekę społeczną, organizuje mieszkania i schronienia Żydom, pracuje przy „legalizacji” (wyrabianiu fałszywych dokumentów). W lipcu 1940 roku aresztuje ją NKWD, które przetrzymuje ją do czerwca 1941 roku w więzieniu na Łukiszkach. Odzyskuje wolność po zajęciu przez Niemców Wileńszczyzny. Pracuje także jako wywiadowczyni, nierzadko biorąc udział w akcjach lotnych oddziałów odpowiedzialnych za akcje dywersyjne, w tym „eksach” polegających na przejmowaniu własności osobistych i państwowych na rzecz organizacji . Jest ważnym ogniwem działalności konspiracyjnej Henryka Józewskiego.

​

„Ze strony cenzury litewskiej wielokrotnie spotykały [polski] »Kurier Wileński« konfiskaty. Grożono »Kurierowi« zamknięciem lub sfuzjowaniem z [prolitewską] »Gazetą Codzienną«, której głównym filarem i czołowym piórem był Józef Mackiewicz. Cenzura litewska była w owym czasie całkowicie uzależniona od dyrektyw sowieckich”. W sprawie przesłuchania w NKWD też formułowano podejrzenia, choć nie wprost, dokładnie w takim duchu, w jakim wypowiadał się Nowak-Jeziorański. Lucjan Krawiec, opisując artykuł Mackiewicza o „rozmowie z NKWD”, ogłoszony w niemieckiej gadzinówce, akcentował ten sam wątpliwy punkt co Nowak: „Mackiewicz zresztą został po tych kilku godzinach [w NKWD] zwolniony”. Tak wspominała działalność na rzecz Kuriera Wileńskiego.

​

Wybuch Powstania Warszawskiego zastaje ją w Ochocie, gdzie włącza się
w działalność punktu odżywczo-sanitarnego w rejonie placu Narutowicza. Tak samo, jak inni, którzy działali wtedy w jej oddziale – VIII oddziale KG AK (Finanse i Kontrola) nie dostaje wezwania do walki, mimo tego pomaga, jak może. Pierwszego sierpnia ciężko ranny zostaje jej syn, Krzysztof, umiera osiemnastego sierpnia od poniesionych ran. W Warszawie działa do piątego sierpnia, kiedy to wychodzi z miasta razem z ludnością cywilną. Po tym czasie opiekuje się ludnością cywilną na trasie Warszawa – Milanówek.

Działa też przez krótki moment dla VI Oddziału KG AK (Biura Informacji
i Propagandy). Dalej rozwija się z tajną prasą.

​

Listopad i grudzień 1944 roku. To wtedy właśnie działa dla V oddziału Komendy Głównej Armii Krajowej (Łączność i Dowodzenie). Od stycznia do marca 1945 r. stoi na czele Komitetu Opieki Nad Rodzinami Żołnierzy AK. Jej mąż, Tadeusz, jest szefem sztabu KG AK.

​

Jesienią 1945 roku udaje się na emigrację do Londynu, w którym mieszka do końca swojego życia.